Review: ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Invoer - toetsenbord en touchpad
• Scherm - gebruikservaring
• Prestaties - benchmarks, temperaturen en geluid
• In de praktijk - ervaring en batterij
• Conclusie

Met de nieuwe ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W reis ik even terug in de reviewtijd, want eind 2020 had ik de Zephyrus G14 GA401IV-HA116T ter review - uitgerust met een AMD Ryzen 7 4800HS-processor. Dit was de eerste uiting van de ROG Zephyrus G14-reeks, waarna nog 2022-modellen volgden met de AMD Ryzen 6000-serie aan processoren. Nu is het dus tijd voor de 2023-uitvoering, met in dit geval een AMD Ryzen 9 7940HS, Nvidia RTX 4060 Laptop GPU, 16 GB aan DDR5-werkgeheugen en 1 TB aan PCIe 4.0-opslag.

Indertijd liet de besproken ASUS ROG Zephyrus G14 een positieve indruk achter en het is nu aan het 2023-model, de GA402XV-N2008W, om dit wederom te bewerkstelligen. Iets wat zonder meer in de inleiding genoemd mag worden, is dat ASUS de ROG Zephyrus G14 in het luxueuze segment aan compacte gaminglaptops positioneert. De potente hardware in samenhang met zijn compacte vormfactor heeft daarmee ook een hogere prijs, iets wat niet ongebruikelijk is bij verschillende fabrikanten in deze laptopklasse.

De ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Een overzicht van de specificaties:

AMD Ryzen 9 7940HS

Het toegestuurde GA402XV-N2008W-model van de ASUS ROG Zephyrus G14 is uitgerust met een AMD Ryzen 9 7940HS. Onlangs had ik een AMD Ryzen 9 7945HX-laptop in handen van ASUS; de ROG Strix SCAR 17 G733PZ-LL026W. Die laptop liet al duidelijk zien dat de Ryzen 7000-generatie van AMD en de 13e generatie van Intel competitief aan elkaar zijn.

In het geval van de AMD Ryzen 9 7940HS in de dit model van de Zephyrus G14 kijken we naar acht Zen 4-kernen en totaal zestien threads. De basisklok ligt op 4 GHz en maakt op zijn beurt een boost naar 5,2 GHz op alle kernen. Het basisvermogen van de processor ligt vast op 35 W.

Nvidia GeForce RTX 4060 Laptop GPU

De aanwezige Nvidia RTX 4060 Mobile heeft 8 GB aan GDDR6-geheugen en is op de kern geklokt op 2370 MHz. Daarnaast betreft het een model met een TGP van 100 W. Met Nvidia Dynamic Boost 2.0 kan er 15-25 W extra verkregen worden, afkomstig van de processor. Dit kan per situatie of game prestatiewinsten opleveren, maar het is afhankelijk van het gebruiksscenario.

Verder zijn er 80 Tensor-kernen op de RTX 4060 Mobile te vinden en is er ondersteuning voor Nvidia DLSS 3 - ook wel bekend als Frame Generation. Tevens zijn er 20 Raytracing-kernen voor games die raytracing ondersteunen. Met die hoeveelheid kernen ben je redelijk beperkt, dus verwacht geen spectaculaire raytracing-resultaten.

Aanvullende specificaties

Deze ROG Zephyrus G14 heeft een 14″ IPS-beeldscherm met een beeldverhouding van 16:10, resolutie van 2560×1600 en refresh rate van 165 Hz. Met een vormfactor van 14″ kies je bij de ROG Zephyrus G14 bewust voor een compacte gaminglaptop die 1720 gram weegt. De dimensies zijn als volgt: 310,2 mm breed, 227 mm diep en 20,5 mm hoog.

Standaard komt de ROG Zephyrus G14 met 16 GB aan DDR5-geheugen van 4800 MHz. Dit geheugen is gesoldeerd, dus niet uitwisselbaar. Er bevindt zich nog een tweede SO-DIMM-slot op het moederbord, waarmee de ROG Zephyrus G14 nog eens 16 GB kan huisvesten voor een totaal aan 32 GB. Verder heeft dit model een PCIe 4.0-SSD van 1 TB en zijn er nog zaken zoals de 76Wh-batterij, een 1080p-webcam en AniMe Matrix-verlichting op de deksel.

De ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W komt in een degelijke verpakking. Net zoals zijn voorgangers komt de ROG Zephyrus G14 subtiel omhoog uit de verpakking bij het openmaken van de verpakkingsklep. De inhoud bestaat uit gebruikersinformatie, informatie omtrent de garantievoorwaarden en de voedingsadapter.

Het ontwerp is niet gek veel veranderd ten opzichte van zijn voorgangers, beter nog, deze heeft veel weg van de eerste ROG Zephyrus G14. Uitgevoerd met een magnesium legering straalt de ROG Zephyrus G14 klasse uit. Met het openen van de laptop duwt de onderzijde van de klep de ROG Zephyrus G14 in zijn geheel omhoog aan de achterkant. Een iconische eigenschap, maar in de basis bedoeld om afstand te creëren voor de intake van verse lucht.

Op de linkerzijde bevindt zich de poweraansluiting, een HDMI 2.1-poort, een USB 3.2 Gen 2 Type-C-poort en een 3,5mm-jack. Aan de achterzijde maakt de ROG Zephyrus G14 gebruik van de ruimte als uitlaat voor de twee aanwezige fans. Op de rechterzijde zijn nog twee USB 3.2 Gen 2 Type-A-poorten te vinden, een MicroSD-kaarlezer en een USB4-poort met ondersteuning voor DisplayPort en snelladen.

Onderop de ROG Zephyrus G14 zit specifiek een klep voor toegang tot de interne componenten. Boven het scherm bevindt zich een 1080p-webcam, waar we op de tegenovergestelde zijde kennis maken met de AniMe Matrix-verlichting van ASUS.

Toetsenbord

Net als zijn voorgangers maakt de ROG Zephyrus G14 gebruik van een chiclet-toetsenbord. Het toetsenbord voelt responsief doch comfortabel aan - in de zin van soepel. Je vingers vliegen lekker over de toetsen, ondanks dat de gehele lay-out c.q. samenstelling wat dichter op elkaar zit. Het toetsenbord maakt gebruik van RGB-verlichting; de lichtverdeling onder de toetsen beoogt voldoende. Naar wens is het mogelijk om de RGB-verlichting in zijn volledigheid uit te schakelen.

De aanslag van de toetsen in combinatie met de duidelijke feedback maakt het toetsenbord van de ROG Zephyrus G14 van goed niveau. Hier is aandacht naartoe gegaan, iets wat dan ook zeker in de praktijk merkbaar is. Boven het toetsenbord bevindt zich nog een viertal mediatoetsen, bestaande uit volume omhoog en omlaag, een dempknop voor de microfoon en een ROG Armoury-knop. De laatste knop is bedoeld om snel in de software te belanden voor wijzigingen.

Touchpad

De touchpad is op de ROG Zephyrus G14 heerlijk groot. Deze ligt redelijk centraal op het ontwerp; er blijft dus een evenwichtige ruimte zowel links als rechts voor je polsen. Een veeg omlaag met drie vingers roept het bureaublad op. Een veeg omhoog met drie vingers laat de actieve apps en vensters zien. Vegen naar links en rechts met twee vingers staat gelijk aan volgende en vorige in browsers en mappenstructuren. De touchpad voelt gecontroleerd aan met een aangename feedback; een klik is hoorbaar wanneer je deze indrukt. Het formaat is voldoende voor gaming, mocht je geen gamingmuis gebruiken.

De ROG Zephyrus G14 heeft een 14″ IPS-beeldscherm met een resolutie van 2560×1600 en verversingssnelheid van 165 Hz. Na inmiddels de nodige gamingsessies en algemeen gebruik, heb ik goed ervaren dat de resolutie prima samengaat op een 14″ beeldscherm. Je krijgt verrassend veel werkruimte, waar de beeldverhouding van 16:10 mede een rol in speelt. De resulterende pixeldichtheid maakt het scherm visueel een plezier om naar te kijken. Naar wens kan je spelen met beeldscherminstellingen en schaalgrootte in Windows.

In dit hoofdstuk deel ik statistiek afkomstig uit CPU, GPU en CPU/GPU-gecombineerde benchmarks. Indien nodig licht ik kort mijn bevindingen toe. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op “beste prestaties" (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten worden onder 2560×1600 gepresenteerd. De games zijn afgenomen onder de hoogst haalbare vernieuwingsfrequentie op deze laptop: 165 Hz.

Benchmarks

7-Zip

Blender - Classroom Render

Cinebench R23

PCMark 10

F1 2021

Horizon Zero Dawn

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

Temperaturen en geluidsproductie

Tijdens het herhaaldelijk benchmarken van Total War Three Kingdoms kwam de aanwezige AMD Ryzen 9 7940HS rond de 87 °C uit. Daar waar de Nvidia RTX 4060 Mobile rond de 76 °C uitkwam. Bij inactiviteit schommelt de ROG Zephyrus G14 rond de 34 dB aan geluidsproductie, waar dit onder Turbo al snel richting de 52 dB gaat. Dat is uiteraard een merkbaar geluidsniveau, maar niet ongewoon voor koeling in een compacte vormfactor zoals deze.

Ervaring

De ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W levert in de praktijk een plezierige ervaring op. Persoonlijk ben ik liefhebber van 14″ laptops. Inmiddels gebruik ik nu ruim drie jaar mijn 14″ Zenbook voor werk. Die laptop heeft een resolutie van 1920×1080, waar de 2560×1600-resolutie op de ROG Zephyrus G14 extra scherpte biedt met de pixeldichtheid. Nu is mijn Zenbook puur bedoeld voor productiviteit, want de enige game mijn Zenbook heeft meegemaakt is Old School Runescape - geen hoogvlieger als het om grafische power gaat.

Games zoals Diablo IV spelen heerlijk weg op het 14″ IPS-beeldscherm van de Zephyrus. Deze levert prima kijkhoeken op en bereikt een helderheid van ongeveer 400 - 450 nits. Daarmee komt de ROG Zephyrus G14 niet helemaal aan de benoemde 500 nits op de productpagina. Nu is het voor Diablo IV minder relevant, gezien ik hier altijd zoekende ben naar een balans van de helderheid en bijbehorend contrast. Vooral als het om HDR gaat ben ik hier precies in.

De ROG Zephyrus G14 vliegt dus lekker in de laptoptas, is daarmee draagbaar en levert een prima ervaring als het om hardware gaat. De RTX 4060 Mobile heeft als mid-range GPU een leuke kracht, waar DLSS 2 en DLSS 3 (Frame Generation) het nét nog wat leuker kunnen maken. Hierover vertel ik meer in mijn conclusie, gezien de hardware naar mijn mening een cruciaal onderdeel is van de ROG Zephyrus G14 van dit jaar (het 2023-model).

De ROG Zephyrus G14 leeft voort op een solide basis die de Zephyrus-reeks heeft neergezet: een strak ontwerp met deftige details in samenhang met een magnesium legering afwerking. De AniMe Matrix-verlichting is een leuke feature, al is deze naar mijn mening vooral voor publiek - je krijgt er zelf namelijk weinig van mee. Dit zeg ik niet vanuit een standpunt als 32-jarige man die dit mogelijk kinderachtig zou kunnen vinden - nee, dat is niet het geval. Het eventueel weglaten, waarmee de ROG Zephyrus G14 mogelijk wat lager geprijsd zou zijn, klinkt mij beter in de oren.

Bij lange gamesessies heeft de ROG Zephyrus G14 de neiging om goed warm te worden. Deze warmte hoopt zich voornamelijk op boven het toetsenbord, redelijk centraal op de lay-out aan de binnenzijde. Logisch omwille het feit dat hier warme lucht uit de laptop stroomt. Naarmate tijd slaat deze warmte redelijk door naar het middendeel van het toetsenbord. Dat is op de tast zeker merkbaar, dus het is iets om rekening mee te houden. Gesproken over het toetsenbord: deze voelt heerlijk aan onder de vingers. Responsief met een goede aanslag.

Al met al kan ik oprecht zeggen dat ik heb genoten van de ROG Zephyrus G14. Tegenover mijn Zenbook is het formaat me niet onbekend, maar deze vormfactor als potente, compacte gaminglaptop is aangenaam. Hij neemt lekker mee, klapt heerlijk op schoot uit en gaat zonder moeite meer onder de arm richting de volgende afspraak en/of gamesessie.

Batterij

Tenslotte is de ROG Zephyrus G14 uitgerust met een 76Wh-batterij. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik zes uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 1,5 tot 2 uur, al ben ik altijd voorstander van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen. Simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.

Sinds zijn eerste verschijning en mijn kennismaking in 2020 is de ASUS ROG Zephyrus G14 niet veel veranderd qua ontwerp. De basis was al goed en de interne hardware speelt een cruciale rol in het succes van dit 2023-model. Nu is dit relatief kort door de bocht, gezien er vrijwel altijd verbetering te vinden is bij een nieuwe laptopgeneratie, maar als compacte gaminglaptop uitgerust met flinke hardware komt het geheel tot zijn recht. De samenwerking tussen de AMD Ryzen 9 7940HS en Nvidia RTX 4060 Mobile is gewoonweg soepel, waar de processor zich leent voor zowel single als multi-threaded workloads.

In de basis is de RTX 4060 Mobile een leuke GPU, waarmee je veel games soepel kan spelen op de geboden resolutie van 2560×1600. Toch verlangt deze resolutie aardig wat GPU-kracht, waar we zouden kunnen pretenderen dat 1920×1200 doorgaans een betere keuze had geweest - vooral kijkende de 14″ aard. Toch ben ik van mening dat de 2560×1600-resolutie het beeldscherm complimenteert. Met de inschakeling van Nvidia DLSS 2 én DLSS 3 krijg je al snel een boost van 40 tot 50 FPS in Diablo IV. Op mobiele monsters zoals de RTX 4080 en RTX 4090 zijn de extra frames leuk, maar onnodig. Op een mid-range GPU zoals de RTX 4060 Mobile is het verschil aanzienlijk.

Zo is de ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W een prachtige, compacte gaminglaptop met een stevige prijs. Op veel aspecten, hetzij intern en extern, heeft ASUS het goed voor elkaar. Ertegenover staat concurrentie zoals de MSI Stealth 14 Studio A13VF-009NL, welke op het moment van schrijven circa € 300,- goedkoper is. Daar waar de Razer Blade 14 (2023) weer bijna 500 euro duurder is dan de ROG Zephyrus G14. Mooie bijkomstigheid van zowel de Stealth 14 Studio en Razer Blade 14 (2023) is de aanwezigheid van twee SO-DIMM-sloten die uitwisselbaar zijn voor werkgeheugen, waar dit op de ROG Zephyrus G14 er slechts één is.

Afsluitend is de hoedanigheid van de ROG Zephyrus G14 een parel. Laatste aandachtspunten: in het midden van het toetsenbord kan het aardig warm worden tijdens het gamen en dan is er de geluidsproductie die rond de 52 dB deed belanden. Dat is niet vreemd voor een compacte laptop, al dan wel goed hoorbaar. Kan ik de ASUS ROG Zephyrus G14 GA402XV-N2008W aanbevelen? Ja. Als je bereid bent om doorgaans meer te betalen voor een compacte gaminglaptop, dan is dit zonder meer een goede keuze. Als je echter genoegen neemt met grotere gaminglaptop, dan zijn er voldoende goedkopere alternatieven met vergelijkebare (of betere) prestaties. Al vermoed ik dat je bij het bezoeken van deze review toch écht zoekende bent naar een compact beestje.

Review: MSI Vector GP78HX 13VH-222NL

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Invoer - toetsenbord en touchpad
• Scherm - kleurdekking en gebruik
• Prestaties - benchmarks, temperaturen en geluid
• In de praktijk - ervaring, software en batterij
• Conclusie

De MSI Vector GP78HX 13VH-222NL betreft de derde laptop die we dit jaar ontvangen van MSI. Deze laptops zijn allemaal voorzien van de 13e generatie aan Intel-processoren in combinatie met de RTX 4000 Mobile-serie van Nvidia. Kortom, het nieuwste van het nieuwste. Ook de Vector GP78HX die ik in deze review bespreek, maakt onderdeel uit van MSI’s line-up voor 2023.

De Vector GP78HX ter sprake is uitgerust met een heuse Intel Core i9-13980HX. Deze processor zagen we eerder in MSI’s vlaggenschip, de Titan GT77 HX. In het opvolgende hoofdstuk vertel ik je meer over de processor en videokaart. Uiteraard maak je ook goed kennis met de overige specificaties. De MSI Vector GP78HX 13VH-222NL is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Een overzicht van de specificaties:

Intel Core i9-13980HX

De aanwezige Intel Core i9-13980HX telt 24 logische kernen, opgedeeld in 8 Performance-kernen en 16 Efficiency-kernen. De Performance-kernen maken gebruik van Hyperthreading, wat deze 13980HX effectief een processor maakt met 32 threads. De Performance-kernen hebben een maximale turbofrequentie van 5,6 GHz, waar dit bij de Efficiency-kernen lager ligt met 4 GHz. De processor heeft een 10nm-proces, een TDP (Thermal Design Power) van 55 Watt en een TJ-max (werkingstemperatuur) van 100 °C.

Tegenover de eerder geteste Core i7-13700HX, aanwezig in de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL, haal je met de Core i9-13980HX meer kernen in huis met hogere turbofrequenties. Deze knappe processor kom je doorgaans tegen op ultieme high-end laptops die weggelegd zijn voor degenen met een ruimer budget. Sluit de 13700HX echter niet uit; dit blijft een krachtige laptopprocessor die uitermate geschikt is voor gaming. De 13980HX is vooral interessant als je naast gaming ook zaken uitvoert zoals rendering.

Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU

De Vector GP78HX bezit een Nvidia GeForce RTX 4080 Mobile met een TGP (Total Graphics Power) van 150 W. De aanwezige OverBoost-technologie - specifiek voor de ultieme high-end laptops van MSI - duwt dit vermogen nog verder tot maximaal 250 W gecombineerd. Hiermee bereikt de RTX 4080 Mobile een maximale TGP van 175 W en de Intel Core i9-13980HX een TDP van 75 W - zonder stroombeperkingen.

De aanwezige MSI Cooler Boost 5-techniek, bestaande uit zes koperen heatpipes en twee fans, is krachtig genoeg om zowel de CPU als GPU te koelen. Ook wanneer de OverBoost-technologie niet wordt benut. In onze MSI-guide omtrent vermogens van laptop-GPU’s gaan we dieper in op GPU-vermogens en MSI OverBoost.

De RTX 4080 Mobile, ofwel de AD104-GPU, heeft 7.680 shaders, 58 Raytracing-kernen en 232 Tensor-kernen. Verder bezit de RTX 4080 Mobile 12 GB aan GDDR6-videogeheugen met een geheugenbus van 192 bits.

Aanvullende specificaties

Het reviewmodel van de Vector GP78HX heeft een 17″ (2560×1600) QHD+ IPS-beeldscherm met een refresh rate van 240 Hz. De Vector GP78HX is in hetzelfde formaat ook met 1920×1080 als resolutie en een vernieuwingsfrequentie van 165 Hz te verkrijgen. Intern komen we een PCIe 4.0-SSD van 2 TB tegen en 32 GB aan DDR5-werkgeheugen opgedeeld in twee reepjes van 16 GB.

Versus de Titan en Raider van MSI oogt de Vector qua design semi-zakelijk aan, al bezit deze nog wel een hint van gaming. Afwerking is deels kunststof en deels metaal aan de binnenzijde rondom het toetsenbord en op de laptopkap. De kleursamenstelling die beter bekend staat als Cosmos Gray maakt het geheel opvallend deftig. Daar waar de scharnieren van het scherm verkleuren op basis van de intensiteit aan licht in de ruimte. Deze kleuren betreffen roze/rood naar lichtblauw - geheel in cosmos-stijl. Het toetsenbord is in samenwerking met SteelSeries ontwikkeld en bezit de nodige RGB-verlichting voor de liefhebbers.

De Vector GP78HX komt in een degelijke verpakking. Inhoud bestaat uit de Vector GP78HX, diverse boekjes en de meegeleverde voedingsadapter met bijhorende voedingskabel. Nu zijn dit relatief herkenbare zaken, dus laat ik direct van start gaan met de Vector GP78HX als laptop. Dit is mijn eerste kennismaking met de Vector-lijn van MSI. Inmiddels zijn andere lijnen zoals de Titan, Raider en Katana mij wel bekend, echter doet de Vector het qua vormgeving net even anders.

Zoals ik al bij de specificaties deelde, oogt de Vector GP78HX als semi-zakelijk. Inmiddels heb ik aardig wat Diablo IV-uren doorgemaakt met deze laptop na de lancering van het eerste seizoen. Gestationeerd op mijn eetkamertafel verraste het mij iedere ochtend weer dat het een dikke gaminglaptop is, maar met een uiterlijk dat strak oogt en prima als hybride voor werk en gaming gebruikt kan worden. Daarmee is het uiterlijk van de Vector ook een persoonlijke favoriet geworden. De MSI Titan en Raider schreeuwen op veel meer aspecten gaming, waar de Vector een subtiel knipoogje levert.

Specifiek meet deze MSI Vector GP78HX 13VH-222NL zich redelijk aan de MSI Raider GE78HX 13VH-254NL, waar laatstgenoemde op het moment circa 60 tot 70 euro duurder is. Grootse verschillen tussen de twee laptops zijn er niet. Met uitzondering dat de Vector GP78HX uitgerust is met een Intel Core i9-13980HX en de Raider GE78HX met een Intel Core i9-13950HX, ofwel, 100 MHz verschil in de maximale turbofrequentie in het voordeel van de Vector GP78HX.

Beide laptops hebben vrijwel een vergelijkbare vormfactor, waar de Raider GE78HX wat dunner is. Wel heeft de Raider GE78HX een 1080p-webcam, waar dit beperkt is op de Vector GP78HX tot 720p. Ook heeft de Raider GE78HX een nipt grotere batterij met 99 Wh versus 90 Wh op de Vector GP78HX. Daarmee is ook alles gezegd. Je ziet dat de Vector en Raider lijn competitief aan elkaar zijn als het om prijs en specificaties gaat. Het grootste verschil zit hem onder de eindstreep in design. De Raider GE78HX is de laptop als het gaming mag zijn; meer RGB en een agressiever uiterlijk. Waar het bij de Vector verfijnd is met een semi-zakelijke uitstraling en delen van metaal aan de binnenzijde en op de laptopkap.

De Cosmos Gray oogt dan ook heerlijk op de metalen delen. De metalen en kunststofdelen zijn goed te onderscheiden op de tast, waar vooral het metalen binnenwerk rondom het toetsenbord de bouwkwaliteit ten goede komt. Het voelt gewoon solide aan. Opvallend aspect zijn de schermscharnieren, deze doen geheel cosmos-stijl mee met een kleurverschuiving van roze/rood naar lichtblauw - lekker sfeertje.

Op de linkerzijde zien we een USB 3.2 Gen 2 Type-C-poort met ondersteuning voor PD-charging (snelladen), een SD-kaartlezer en een 3,5mm-jack. Opvolgend is er de achterzijde met een 1Gbps-ethernetpoort, een HDMI 2.1-poort, een USB 3.2 Gen 2 Type-C-poort van 10 Gbps met DP-ondersteuning en de voedingsingang. Aan de rechterzijde zijn twee USB Type-A-poorten te vinden van 10 Gbps en 5 Gbps, alsmede een USB Type-C-poort met ondersteuning voor DP en Thunderbolt 4. Deze connectiviteit is ook op de zojuist besproken MSI Raider GE78X te vinden. Hetzelfde valt te zeggen over de recent geteste MSI Raider GE68HX 13VG-014NL - het 16″ alternatief van de Raider-serie.

Eveneens links, rechts en achter zitten ventilatiesleuven om Cooler Boost 5 optimaal te benutten. Deze techniek bestaat uit twee fans samen met zes koperen heatpipes, waarvan drie voor de processor en drie voor de videokaart. De onderzijde is netjes afgesloten, maar wel voorzien van aardig wat sleuven voor ventilatie. De MSI Vector GP78HX trekt verse lucht aan via de onderzijde en duwt dit naar buiten via de ventilatiesleuven.

Boven het 17″ IPS-beeldscherm bevindt zich een 720p-webcam. Het betreft een 720p-webcam om 30 fps en valt af te schermen middels het schuifje - netjes.

Toetsenbord

Het toetsenbord op de MSI Vector GP78HX is ontwikkeld in samenwerking met SteelSeries. De software en aansturing van de RGB-verlichting verloopt middels de voorgeïnstalleerde SteelSeries GG-software. Naast het aanpassen van de RGB-kleur en verlichtingseffecten in zijn totaliteit, kan je dit ook per toets. Eigen kleurenschema’s met bijhorende effecten kunnen daarmee volledig naar eigen wens ingesteld worden. Tevens biedt de software keymapping-opties. Met de aanwezige FN-toets (functietoets) op het toetsenbord kan je secundaire commando’s uitvoeren. Deze secundaire commando’s zijn op sommige toetsenborden vooraf ingesteld.

Net als bij de Raider-serie heeft MSI ervoor gekozen om de Vector te voorzien van transparante WASD-toetsen in combinatie met de powerknop. Dit is naar wens uit te schakelen middels de GG-software van SteelSeries.

Touchpad

Het touchpad op de Vector is net zoals op de Raider centraal voorop te vinden. Deze is nauwkeurig en neemt bewegingen zoals een swipe, inzoomen en uitzoomen goed op. Gevoeligheid is middels Windows te beheren. Wel is deze een slagje kleiner dan op de Raider-laptops. Voor mij is het oppervlak van het touchpad op de Vector GP78HX groot genoeg. De compactere vormfactor van het touchpad staat de Vector goed en houdt zich evenwichtig met het totaalplaatje van deze laptop.

Zoals besproken, komt de Vector GP78HX met een 17″ IPS-beeldscherm met een resolutie van 2560×1600 en een verversingssnelheid van 240 Hz. De verhouding van 16:10 van deze resolutie, ten opzichte van het gebruikelijke 2560×1440, stoort niet. Pakken we de X-Rite i1Display Pro erbij, dan zien we dat de kleurdekking redelijk overeenkomt. Zo ligt de gemeten DCI-P3-dekking gemiddeld op 98%, wat vanuit de fabriek goed gekalibreerd is te noemen. Voor gaming biedt het beeldscherm verder een aangename ervaring. Daarnaast komen kleuren goed uit de bus, wat voor een stukje productiviteit naast gaming gewoon prima is. Ook de kijkhoeken mogen er zijn.

In dit hoofdstuk deel ik CPU, GPU en CPU/GPU-gecombineerde benchmarks. Indien nodig licht ik kort mijn bevindingen toe. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de MSI Vector GP78HX 13VH-222NL aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op “beste prestaties" (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten worden onder 2560×1600 gepresenteerd. De games zijn afgenomen onder de hoogst haalbare vernieuwingsfrequentie op deze laptop: 240 Hz.

Benchmarks

7-Zip

Blender - Classroom Render

Cinebench R23

PCMark 10

F1 2021

Horizon Zero Dawn

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

Temperaturen en geluidsproductie

Tijdens het herhaaldelijk benchmarken van Total War Three Kingdoms wist de Intel Core i9-13980HX met zijn Performance-kernen rond de 88 tot 96 graden Celsius uit te komen, waar de Efficiency-kernen op 79 graden Celsius deden belanden. De Nvidia RTX 4080 Mobile werd gemiddeld 71 graden Celsius - wat zeer schappelijk is voor een Mobiele RTX 4080 met een maximale TGP van 175 W. In idle-modus schommelt de Vector GP78HX gemiddeld rond de 30 tot 34 dB aan geluidsproductie. Waar dit onder load/turbo al snel richting de 50 dB gaat - vergelijkbaar aan dat van de MSI Raider-serie.

Ervaring

De MSI Vector GP78HX laat een plezierige ervaring achter als het om gaming gaat. Ik heb met plezier verschillende titels gespeeld, waaronder Diablo IV - meer daarover in de conclusie. De Intel Core i9-13980HX samen met de Mobiele RTX 4080 zijn top-of-the-line. Deze hardware heeft ten opzichte van de vorige generatie aan laptops een enorme sprong gemaakt. Het totaalpakket van de Vector GP78HX ervaar ik positief. De semi-zakelijke uitstraling met krachtige hardware bewijst een prachtcombinatie te zijn.

Op sommige aspecten heeft de Vector GP78HX nog wat gamingelementen, waaronder het RGB-toetsenbord. Ontwerpkeuzes zoals de gekleurde schermscharnieren voegen net wat meer eigenheid toe. Nochtans is het subtiel genoeg om een strak uiterlijk te behouden. Een minpunt is de 720p-webcam. Hier had ik liever een 1080p-webcam gezien, vooral als ik kijk naar de ontwerpkeuze en de semi-zakelijke uitstraling.

Uiteraard is er dan de Intel Core i9-13980HX, die als topmodel van de 13e generatie mobiele Intel-processoren wat hogere temperaturen op zoekt. Gelukkig is MSI Cooler Boost 5 potent genoeg voor zowel de processor als videokaart. De Mobiele RTX 4080 tikt in onze gamingtest gemiddeld 71 graden Celsius aan, wat een prestatie is.

Batterij

Tenslotte is de MSI Vector GP78HX uitgerust met een 90Wh-batterij. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik vier uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 1,5 uur, al ben ik altijd voorstander van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen. Simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.

De MSI Vector GP78HX 13VH-222NL is uit degelijk hout, uh… metaal gesneden. De laptop is als het ware een gaminglaptop in incognitomodus; krachtig met een semi-zakelijk uiterlijk. In deze review haalde ik al eerder aan dat de Vector GP78HX mij gedurende de ochtendroutine deed verrassen en tegelijkertijd vermaken. De laptop heeft gedurende het weekend na de release van Diablo IV Season 1 overuren gedraaid. Wat ik kan aanstippen, is het feit dat ik de samenstelling apprecieer. Ik kan deze laptop naast mijn testavonturen prima tentoonstellen op de werkvloer. Hoewel ik ook moeiteloos met laptops over de vloer verschijn die over-the-top gaming uitstralen.

Dankzij de combinatie van kunststof en metaal - in samenhang met de Cosmos Gray-kleur - onderscheidt deze laptop ten opzichte van de Raider-serie van MSI met meer gamingaspecten. Wel is het zo dat de Vector en Raider-series elkaar niet veel ontlopen qua specificaties en prijzen, wat de Vector GP78HX leuk maakt. We hebben het hier namelijk wel over een dikke Intel Core i9-13980HX van 75 W in combinatie met een Nvidia RTX 4080 Laptop GPU van 175 W - het hoogst haalbare. Met de OverBoost-technologie resulteert dat in een totaalvermogen van 250 W. Zoals ik al zei: het is gewoon een high-end beest.

Net zoals de eerdere Raider GE78X komt deze Vector GP78HX met een 17″ IPS-beeldscherm van 2560×1600 met een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. Als betaalbaarder alternatief kan je met hetzelfde formaat ook terecht voor 1920×1200 en 165 Hz. In mijn optiek wil je gewoon het QHD+-model hebben van de Vector, vooral kijkende naar de hardwareconfiguratie van dit model - doe de mobiele RTX 4080 een plezier. Zeker gezien de temperaturen - met name voor de GPU - prima in orde zijn. Verder krijg je een PCIe 4.0-SSD van 2 TB en 32 GB aan DDR5-werkgeheugen.

Afsluitend is de connectiviteit op de Vector GP78HX goed te noemen. Net zoals op de Raider-serie zien we hier Thunderbolt 4 en een SD-kaartlezer, iets wat voor productiviteit c.q. werk wenselijk is. De MSI Vector GP78HX 13VH-222NL heeft met deze luxueuze hardwareconfiguratie een hogere prijs, iets wat marktconform is met het speelveld. De afwerking, hardware en daarmee algehele samenstelling is iets waar ik oprecht van genoten heb. De MSI Vector GP78HX 13VH-222NL kan ik dan ook goed aanbevelen en gaat naar huis met een award.

Review: MSI Raider GE68HX 13VG-014NL

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Invoer - toetsenbord en touchpad
• Scherm - kleurdekking en gebruik
• Prestaties - benchmarks, temperaturen en geluid
• In de praktijk - ervaring, software en batterij
• Conclusie

De MSI Raider GE68HX 13VG-014NL is een 16″ gaminglaptop die voorzien is van o.a. een Intel Core i7-13700HX en Nvidia GeForce RTX 4070 Laptop GPU van 140 W. Voor de 2023-generatie steekt MSI haar Raiders in een nieuw jasje. Deze generatie aan Raider laptops is verkrijgbaar in verschillende configuraties. Daar waar de krachtigste variant met een Intel Core i9-13980HX komt en een Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU van 175 W.

Op het moment van schrijven is vooral de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL goed verkrijgbaar op Nederlandse bodem - een positief iets, aangezien ik dit model bespreek in deze review. Bij publicatie heeft de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL een gemiddelde prijs van € 2.599,-.

Een overzicht van de specificaties:

Intel Core i7-13700HX

De aanwezige Intel Core i7-13700HX telt 16 logische kernen, opgedeeld in 8 Performance-kernen en 8 Efficiency-kernen. De Performance-kernen maken gebruik van Hyperthreading, wat deze 13700HX effectief een processor maakt met 24 threads. De Performance-kernen hebben een maximale turbofrequentie van 5,0 GHz, waar dit bij de Efficiency-kernen lager ligt met 3,7 GHz. Ten opzichte van de Intel Core i9-13980HX - o.a. getest in de MSI Titan GT77 HX (13VI-009NL), MSI’s vlaggenschip van 2023 - zie je forse verschillen.

Gelet wel dat de Intel Core i9 13980HX in bezit is van 24 logische kernen en dankzij hyperthreading aan 32 threads komt. Ook ligt de turbofrequentie aanzienlijk hoger op deze Performance-kernen met 5,6 GHz. Waarom deel ik dit? Zoals ik in de inleiding aanduidde, is de MSI Raider GE68HX-reeks ook verkrijgbaar met de 13980HX. Het Raider-model met die processor gaat door het leven als de MSI Raider GE68HX 13VG-084NL.

Nvidia GeForce RTX 4070 Laptop GPU

De Nvidia GeForce RTX 4070 Laptop GPU, ofwel de RTX 4070 Mobile zien we vooral terug op de Raider GE68HX. De typerende modellen die prijsgewijs hiertegenover staan, zijn allemaal voorzien van een RTX 4070 Mobile. Bij onze webshoppartner Megekko is de zojuist benoemde MSI Gaming Raider GE68HX 13VG-084NL verkrijgbaar, met die Intel Core i9-13980HX en RTX 4070 Mobile.

In de Raider die vandaag ter sprake is, de GE68HX 13VG-014NL, bezit de RTX 4070 Mobile een TGP (Total Graphics Power) van 140 W. De AD106-GPU heeft 4.608 shaders, 36 Raytracing-kernen en 144 Tensor-kernen. Verder bezit de RTX 4070 Mobile 8 GB aan GDDR6-videogeheugen met een geheugenbus van 128 bits. Tenslotte biedt deze RTX 4000-GPU ondersteuning voor DLSS 3 (Frame Generation) dankzij zijn 4e generatie Tensor-kernen.

Aanvullende specificaties

Als laatste zijn er nog de overige specificaties. Zo beschikt de GE68HX 13VG-014NL in deze review over 32 GB aan DDR5-werkgeheugen. In onze video-showcase van deze laptop geef ik aan dat er 16 GB aan DDR5-werkgeheugen zit op deze laptop - hier had ik voor dit model natuurlijk 32 GB moeten benoemen. Ook ik maak weleens foutjes (noot van hoofdredactie: nou, vooruit dan maar.)

Nou is er ook nog sprake van een PCIe 4.0-SSD van 2 TB, veel RGB-actie rondom en onder het toetsenbord en zowaar een 1080p-webcam i.p.v. de typerende keuze voor een 720p-webcam. Het aanwezige 16″ beeldscherm heeft een resolutie van 2560×1600 met een verhouding van 16:10, waardoor je in de hoogte iets meer scherm, ofwel werkruimte krijgt. Daarnaast betreft het een IPS-scherm met een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz.

De MSI Raider GE68HX komt in een prima verpakking - verdeeld over een sectie voor de laptop, boekjes en de meegeleverde voedingsadapter met bijhorende voedingskabel. De MSI Raider GE68HX is beschermd in een sleeve.

Zoals besproken in de inleiding heeft de MSI Raider GE68HX een nieuw vormgeving. Hier komen diverse rondingen bij kijken, waaronder aan de achterzijde van het ontwerp. Gebruikte kleuren en bepaalde vormen doen mij denken aan de vroegere tijden van MSI, al zijn er op de MSI Raider GE68HX genoeg moderne aspecten te vinden. Een combinatie van zwart, rood en een subtiele gouden rand aan de achterzijde maken het een mooi geheel. Vooral de gouden rand spreekt mij persoonlijk aan - ik heb dan ook iets met goud (en koper).

De 16″ vormfactor maakt de laptop was compacter, al is het zeker nog niet op het niveau van een 14″ laptop. Uiteraard hangt 15,6″ daartussenin - wellicht is het gezichtsbedrog na alle 17″+ laptops die ik de afgelopen tijd ter review heb gehad. De mattere afwerking oogt stijlvol; hoewel de laptop in de basis gewoon een degelijke doch lichte gamingvibe heeft.

Links, rechts en achter op de laptop zitten diverse aansluitingen. Aan de linkerzijde zien we een USB 3.2 Gen 2 Type-C-poort met ondersteuning voor PD-charging (snelladen), een SD-kaartlezer en een 3,5mm-jack. Opvolgend is er de achterzijde met een 1Gbps-ethernetpoort, een HDMI 2.1-poort, een USB 3.2 Gen 2 Type-C-poort van 10 Gbps met DP-ondersteuning en de voedingsingang. Aan de rechterzijde zijn twee USB Type-A-poorten te vinden van 10 Gbps en 5 Gbps, alsmede een USB Type-C-poort met ondersteuning voor DP en Thunderbolt 4.

Eveneens links, rechts en achter zitten ventilatiesleuven om Cooler Boost 5 optimaal te benutten. Deze techniek bestaat uit twee fans samen met zes koperen heatpipes, waarvan drie voor de processor en drie voor de videokaart. De onderzijde is netjes afgesloten, maar wel voorzien van aardig wat sleuven voor ventilatie. De MSI Raider GE68HX trekt verse lucht aan via de onderzijde en duwt dit naar buiten via de ventilatiesleuven.

Boven het 16″ IPS-beeldscherm bevindt zich een 1080p-webcam. Hier sprak ik tijdens de videoshowcase al mijn liefde voor uit - mogelijk zelfs iets té enthousiast (noot van hoofdredactie: het was terecht!). Het betreft een 1080p-webcam om 30 fps en valt af te schermen middels het schuifje - netjes.

Toetsenbord

Het toetsenbord op de MSI Raider GE68HX is ontwikkeld in samenwerking met SteelSeries. De software en aansturing van de RGB-verlichting verloopt middels de voorgeïnstalleerde SteelSeries GG-software. Naast het aanpassen van de RGB-kleur en verlichtingseffecten in zijn totaliteit, kan je dit ook per toets. Eigen kleurenschema’s met bijhorende effecten kunnen daarmee volledig naar eigen wens ingesteld worden. Tevens biedt de software keymapping mogelijkheden. Met de aanwezige FN-toets (functietoets) op het toetsenbord kan je secundaire commando’s uitvoeren. Deze secundaire commando’s zijn op sommige toetsenbord vooraf ingesteld.

Opvallend detail is dat de WASD-toetsen transparant zijn in combinatie met de powerknop. Het exterieur van de MSI Raider GE68HX heeft een lichte gamingvibe zoals eerder aangestipt. De binnenzijde benadrukt meer gaming, waardoor de laptop in één klap zich omtovert naar een mobiel gamingstation. Je kan de RGB-verlichting van het toetsenbord, de verlichtingsstrook aan de voorzijde en het drakenlogo op de achterzijde volledig uitschakelen.

De RGB-verlichtingsstrook heeft wat mij betreft een dikke upgrade gemaakt ten opzichte van het vorige design van de Raider-serie. Het is werkelijk waar een dik feest; als een man van inmiddels 32 kan ik dit zelfs waarderen. Het toetsenbord levert verder een lineaire type-ervaring en voelt responsief aan met een aangename feedback.

Touchpad

De touchpad is centraal te vinden op de MSI Raider GE68HX. Deze is nauwkeurig en neemt bewegingen zoals een swipe, inzoomen en uitzoomen goed op. Gevoeligheid is middels Windows te beheren. Ten opzichte van de voorgaande generatie aan Raider-laptops is de touchpad groter geworden in formaat - pluspunt.

Zoals eerder besproken in de review komt de MSI Raider GE68HX met een 16″ IPS-beeldscherm met een resolutie van 2560×1600 en een verversingssnelheid van 240 Hz. De verhouding van 16:10 van deze resolutie, ten opzichte van het gebruikelijke 2560×1440, stoort niet. Het scherm laat in zijn 16″ vorm een prima indruk achter.

Pakken we de X-Rite i1Display Pro erbij, dan zien we dat de kleurdekking redelijk overeenkomt. Zo ligt de gemeten DCI-P3-dekking gemiddeld op 97%, wat vanuit de fabriek goed gekalibreerd is te noemen. Voor gaming biedt het beeldscherm verder een aangename ervaring. Daarnaast komen kleuren goed uit de bus, wat voor een stukje productiviteit naast gaming gewoon prima is. Ook de kijkhoeken mogen er zijn. Opmerking is wel dat er sprake is van lichte ‘backlight bleeding’. Dit valt vooral op wanneer je in het donker aan het gamen bent.

In dit hoofdstuk deel ik statistiek afkomstig uit CPU, GPU en CPU/GPU-gecombineerde benchmarks. Indien nodig licht ik kort mijn bevindingen toe. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op “beste prestaties" (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten voor deze laptop worden onder (2560×1600) gepresenteerd. De games zijn afgenomen onder de hoogst haalbare vernieuwingsfrequentie op deze laptop: 240 Hz.

Benchmarks

7-Zip

Blender - Classroom Render

Cinebench R23

PCMark 10

F1 2021

Horizon Zero Dawn

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

Temperaturen en geluidsproductie

Zoals ik al aangaf, kan de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL redelijk wat geluid produceren - zelfs in de idle-modus. In de praktijk doen de twee fans wel hun werk, want de temperaturen zijn netjes te noemen. Tijdens het herhaaldelijk benchmarken van Total War Three Kingdoms wist de Intel Core i7-13700HX met zijn Performance-kernen rond de 84-93 °C uit te komen, waar de E-kernen op ~75 °C deden belanden. De Nvidia RTX 4070 Mobile werd ondertussen niet warmer dan 65 °C, wat positief is en mogelijk te danken aan het iets lagere vermogen t.o.v. andere laptopmodellen die we getest hebben.

Ervaring

Mijn ervaring met de MSI Raider GE68HX is grotendeels positief te noemen met wat aandachtspunten. Deze aandachtpunten worden besproken in de deelhoofdstukken als eindconclusie. Het 16″ IPS-beeldscherm met een resolutie van 2560×1600 levert een prima ervaring op. In eerste instantie was ik huiverig, gezien de resolutie afwijkt, wat mogelijk voor games een dilemma zou opleveren. Gelukkig is dit totaal niet aan de orde. Nu is de stap van 2560×1440 naar 2560×1600 ook niet heel groot.

De Intel Core i7-13700HX en Nvidia GeForce RTX 4070 Laptop GPU zijn goed in balans, ofwel de hardware is goed op elkaar afgestemd. De combinatie van 32 GB aan DDR5-werkgeheugen en een PCIe 4.0-SSD van 2 TB maken het goed af. Ondanks er een tweede M.2-slot in de Raider zit, zag ik bij voorgaande modellen dat gebruikers met een 1TB-SSD te lang bleven aanmodderen met het verwijderen en installeren van games. Het is dan ook fijn dat 2 TB de standaard is op de MSI Raider GE68HX - daarnaast kan je nog upgraden.

Geluidsproductie in de idle-modus ligt naar mijn mening te hoog. Ik vond het dan ook op sommige moment storend - hopelijk komt MSI hier nog met een firmware-update, al vermoed ik dat het toch een beetje in de aard van deze laptop ligt. Qua connectiviteit ben ik enorm te spreken over deze laptop. Hoewel ik er niet een legioen aan SD-kaarten heb ingestoken, er is een SD-kaartlezer aanwezig. Het is een waardevolle toevoeging voor productiviteit, evenals de toevoeging van een Thunderbolt 4-poort - in de basis levert de laptop aangename connectiviteit.

Batterij

De MSI Raider GE68HX is uitgerust met een 99Wh-batterij. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik vier uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 1 á 1,5 uur, al ben ik altijd voorstander van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen. Simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.

Laat ik in deze conclusie voor de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL van start gaan met de prestaties die je krijgt. De Intel Core i7-13700HX en Nvidia RTX 4070 Mobile van 140 W leveren krachtige prestaties voor deze vormfactor. Het betreft een 16″ laptop met een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. De combinatie van een RTX 4070 Mobile misstaat deze resolutie en vernieuwingsfrequentie niet. Hiermee heeft MSI een goede balans gevonden, waar 1080p te laag had geweest, maar 4K zeker weer te hoog gegrepen. Zodoende spelen moderne titels prima weg.

Als het gaat om het ontwerp, dan ben ik persoonlijk gecharmeerd. Het RGB-toetsenbord oogt fraai, vooral in combinatie met de RGB-verlichtingsstrook - vooral gedurende Diablo IV-sessies in het donker. Aansluitend is er Dynaudio, ofwel het audiopakket van de MSI Raider GE68HX, en die is episch te noemen. De vier aanwezige 2W-speakers klinken formidabel voor laptopbegrippen, waarbij ze omhoog vuren, alsmede zijwaarts op de linker- en rechterzijde van de laptop. Kortom, hier ben ik over te spreken, net zoals over de 1080p-webcam die aanwezig is. Het is fijn dat je op redelijk niveau kan videobellen.

Opvolgend is er het scherm, die last heeft van lichte backlight bleeding. Hoewel dit tijdens typerend gebruik vrijwel niet opvalt, is het wel een aanmerking. Verder beoogt het 16″ IPS-beeldscherm prima qua kleuren en met zijn vernieuwingsfrequentie van 240 Hz voelt deze lekker responsief aan. Een andere kanttekening ligt bij de twee aanwezige fans, die relatief veel geluid produceren, want zelfs in de idle-modus zijn deze goed aanwezig. Hier kwam ik gemiddeld op 37 tot 41 dB - wat voor deze modus naar mijn mening te hoog is. Onder de turbomodus tikt de laptop richting de 50 - 53 dB, wat ook duidelijk aanwezig is - hier omschrijf ik dan ook een minpunt.

Verder levert de MSI Raider GE68HX een prima arsenaal aan connectiviteit, waaronder Thunderbolt 4 en een SD-kaartlezer. Daarmee stelt de gaminglaptop zich prima open voor productiviteit. In zijn totaliteit is de MSI Raider GE68HX 13VG-014NL naar mijn mening een deftige gaminglaptop, die pas bij het openen van de klep meer gaming benadrukt. Hoewel de MSI Raider GE68HX-modellen zich tot een RTX 4070 Mobile beperken, kan je altijd nog rondneuzen bij zijn grotere broers, de Raider GE78HX-modellen van 17″. Nochtans krijg je met de Raider GE68HX één van de beter presterende RTX 4070 Mobile-laptops, waar de resolutie goed samengaat met de factor aan hardware.

Als eindnoot, die zeker niet onbelangrijk is, haalde ik in deze review ook de MSI Gaming Raider GE68HX 13VG-084NL aan. Dit betreft een lager geprijsde uiting met een veel snellere Intel Core i9-13980HX en dezelfde RTX 4070 Mobile. Nou komt dat model met slechts 16 GB DDR5 in plaats van 32GB DDR5, maar voor de krachtigste prestaties op papier maakt de snellere processor zich interessant. Het mag duidelijk zijn dat je kiest voor de betaalbaardere variant met een betere processor, toch?

Review: ASUS ROG Strix Scar 17 G733PZ-LL026W

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Invoer - toetsenbord en touchpad
• Scherm - kleurdekking en gebruik
• Prestaties - benchmarks, SSD, temperaturen en geluid
• In de praktijk - ervaring, software en batterij
• Conclusie

Het is alweer even geleden dat ik een ROG-laptop in handen had ter review. De eerste Zephyrus G14 staat mij nog goed bij - wat was dat een heerlijke laptop om te testen. ASUS was destijds voorloper met een 14-inch vormfactor als gaminglaptop zijnde - inmiddels zijn er ook nieuwe Zephyrus G14-laptops gelanceerd.

Maar goed, in deze review staat de ASUS ROG Strix Scar 17 G733PZ-LL026W centraal. Dit betreft een 17,3″ gaminglaptop die het woord krachtpatser genadeloos benadrukt, want deze is uitgerust met een AMD Ryzen 9-7945HX-processor die gebruikmaakt van 16 volwaardige Zen 4-kernen. Voeg daar een Nvidia GeForce RTX 4080 Mobile, 32GB aan werkgeheugen en een 17,3″ IPS-beeldscherm van 2560×1440 met een verversingssnelheid van 240 Hz aan toe. Het mag duidelijk zijn: de ROG Strix Scar G733, ofwel het Scar 2023-model mag er zijn.

De ASUS ROG Strix Scar 17 G733PZ-LL026W is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Een overzicht van de specificaties:

AMD Ryzen 9-7945HX

Laat ik van wal steken met de aanwezige AMD Ryzen 9-7945HX. Zoals ik al in de inleiding aangaf, beschikt deze processor over 16 volwaardige Zen 4-cores. Deze kernen maken totaal 32 threads. De kloksnelheid ligt standaard op 2,5 GHz en maakt op zijn beurt een boost naar 5,4 GHz. Het basisvermogen van de processor ligt op 55 W, maar er zijn diverse benchmarks waarin de ‘hoogste prestaties’-instelling resulteert in vermogens van 120 tot 130 W.

Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU

De aanwezige Nvidia GeForce RTX 4080 Mobile heeft 12 GB aan GDDR6-geheugen en is op de kern geklokt op 2330 MHz. Hier is gekozen voor het krachtigste model als het gaat om TGP (vermogen); namelijk 175 W. Daarvan is 25 W afkomstig van Nvidia Dynamic Boost 2.0 en afhankelijk van de situatie kan deze Boost-functie wat extra frames per seconde opleveren. De combinatie van CPU en GPU moet een solide ervaring leveren met deze Scar, iets wat middels benchmarks in het hoofdstuk prestaties zichtbaar zal zijn.

Aanvullende specificaties

Verder komt de ROG Strix Scar G733 met 32 GB aan DDR5-werkgeheugen onder 4800 MHz, een PCIe 4.0-SSD van 2 TB, een stereo-audioconfiguratie, een 720p-webcam, Wi-Fi 6E samen met Bluetooth 5.3, een RGB-verlicht toetsenbord en een batterij van 90 wattuur (Wh). Meer informatie aangaande aansluitingen en het beeldscherm deel ik verder in de opvolgende hoofdstukken van deze review.

De ROG Strix Scar G733 komt in een nette verpakking. Bij het openen van de klep duwt de verpakking de laptop omhoog in de verpakking zelf - mooi gepresenteerd. Inhoud bestaat uit de laptop, een gebruikershandleiding en de poweradapter.

Als eerste heeft de behuizing een matte, strak ogende afwerking, al hebben we op kantoor ondervonden dat deze gevoelig is voor vingerafdrukken. De behuizing is grotendeels vervaardigd van plastic, maar de klep is van aluminium. Het betreft hier een gaminglaptop; nochtans oogt de laptop nog redelijk strak c.q. zakelijk.

De klep is voorzien van het ROG-logo die met RGB-verlichting oplicht wanneer de laptop in gebruik is. Rondom siert een RGB-strook, die met name de voorkant siert - deze loopt vervolgens deels mee tot een paar centimeter. De binnenzijde heeft nog wat ROG-decals.

Grotendeels zitten de aansluitingen op de achterzijde van de laptop, maar laten we van start gaan op de linkerzijde. Hier zijn twee USB 3.2 Gen 1-poorten (5 Gbps) te vinden en een 3,5mm-combijack voor audio en microfoon. Aan de achterzijde sieren twee grote ventilatieopeningen, de poweraansluiting, een 2,5Gbps-ethernetpoort, een HDMI 2.1-poort en twee USB 3.2 Gen 2 Type-C-poorten (10 Gbps). Op de rechterzijde bevinden zich geen aansluitingen, al is hier een ventilatieopening te vinden net als op de linkerzijde. Het pakket aan aansluitingen valt voor een high-end gaminglaptop zoals deze ietwat tegen.

Boven het 17,3-inch IPS-beeldscherm van 2560×1440 bevindt zich de 720p-webcam. De aanwezigheid van een webcam is aangenaam en sluit aan bij het zakelijke uiterlijk. De onderzijde heeft zeker wat aandacht gekregen. Ook hier ligt de focus op optimale ventilatie, wat de koelprestaties ten goede moet komen.

Toetsenbord

Het toetsenbord levert een aangename feedback; deze is voorzien van een volwaardig numpad. ASUS levert de ROG Strix Scar 17 met een RGB-verlicht toetsenbord. Deze is middels de ROG Armoury Crate-software te beheren. Je kan hier kiezen voor standaard AURA-lichteffecten, maar ook voor een eigen AURA-samenstelling. Hetzelfde geldt voor zowel het aanwezige ROG-logo op de klep als de RGB-lichstrook aan de rand van het ontwerp.

Nou blijven de type-ervaringen van de recentelijk gereviewde MSI Titan GT77 HX (13VI-009NL) en eerdere MSI Titan GT77 12UHS-024NL ongeëvenaard. Dit betreffen twee gaminglaptops die in een andere prijscategorie zitten met low-profile Cherry MX-switches. Nochtans is de feedback van de toetsen op de ROG Strix Scar 17 een fijne ervaring. Het komt redelijk in de buurt van een mechanisch gevoel. De 2,0mm-reisafstand is hier verantwoordelijk voor. Links boven zijn er diverse sneltoetsen te vinden; deze liggen op lijn met de aan- en uitknop. Je kan hiermee bijvoorbeeld het volume beheren en de ROG Armoury Crate-software opstarten. Verder is de totale indeling van het toetsenbord ruim opgezet met royale afstand tussen de toetsen.

Touchpad

De touchpad is semi-links te vinden op de ROG Strix Scar 17. Deze is nauwkeurig en neemt bewegingen zoals een swipe, inzoomen en uitzoomen goed op. Gevoeligheid is middels Windows te beheren.

Zoals eerder aangegeven komt dit model van de ROG Strix Scar 17 met een 17,3-inch IPS-beeldscherm van 2560×1440 met een verversingssnelheid van 240 Hz. Deze heeft een helderheid van 300+ nits in combinatie met 100% dekking van de DCI-P3-kleuren voor HDR. Dit beeldscherm zagen we eerder terug op de ROG Strix Scar 17 uit 2022 (zijn voorganger).

Pakken we de X-Rite i1Display Pro erbij, dan zien we dat de kleurdekking redelijk overeen komt. Zo ligt de gemeten DCI-P3-dekking gemiddeld op 98%, wat vanuit de fabriek goed gekalibreerd is te noemen. Voor gaming biedt het beeldscherm verder een aangename ervaring. Daarnaast komen kleuren goed uit de bus, wat voor een stukje productiviteit naast gaming gewoon prima is. Ook de kijkhoeken mogen er zijn.

In dit hoofdstuk deel ik statistieken afkomstig uit CPU, GPU en CPU/GPU-gecombineerde benchmarks. Indien nodig licht ik kort mijn bevindingen toe. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de ASUS ROG Strix SCAR 17 G733PZ-LL026W aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op ‘beste prestaties’ (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten worden onder 2560×1440 (QHD) gepresenteerd. De games zijn afgenomen onder de hoogst haalbare vernieuwingsfrequentie op deze laptop, ofwel 240 Hz.

Benchmarks

7-Zip

Blender - Classroom Render

Cinebench R23

PCMark 10

F1 2021

Horizon Zero Dawn

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

SSD

De ROG Strix Scar 17 is uitgerust met een PCIe 4.0-SSD. Er is ruimte voor uitbreiding, aangezien er nog een tweede M.2-slot vertegenwoordigd is in de laptop. Standaard levert ASUS de ROG Strix Scar 17 met een Samsung PM9A1-SSD. Deze M.2-SSD kwamen we eerder tegen in diverse laptops, waaronder die van HP en MSI. De Samsung PM9A1-SSD is een M.2 SSD van degelijke kwaliteit - hier is dus niet op bespaard. De prestaties zijn dan ook van prima niveau.

Temperaturen en geluidsproductie

De ROG Strix Scar 17 is uitgerust met de ROG Armoury Crate-software. Middels deze software is het mogelijk om diverse fanprofielen te beheren, waaronder stil, prestaties, turbo en handmatig. De turbomodus past een overklok toe op de videokaart. Wel resulteert dit in fans die op 48 dB draaien, kortom, deze zijn goed aanwezig in de turbomodus.

De AMD Ryzen 9-7945HX tikt maximaal een temperatuur aan van 94 °C onder volledige load. De Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU bereikt een temperatuur van rond de 80 tot 85 graden Celsius - ook hier is gebruikgemaakt van het profiel ‘beste prestaties’. Voor gaming zit de laptop veelal rond de 80 °C á 90 °C.

Ervaring

De algehele ervaring met de ROG Strix Scar 17 is aangenaam. Het is een werkpaard waar je U tegen zegt. Eigenlijk is er weinig waarvan ik kan zeggen dat ik kracht tekort kom. Nu is mijn repertoire aan games niet heel uitdagend op het moment. Hoewel redactielid Jonah mij inmiddels al twee weken aan het stalken is om Diablo 4 te spelen (noot van hoofdredactie: dat klopt, met inmiddels succes :P).

Een pluspunt voor mij is dat de laptop niet alleen gaming beoogt, maar ook prima te gebruiken is als zijnde zakelijke laptop. Als ik heel persoonlijk mag zijn: het kan mij écht geen fluit schelen wat men denkt als ik met mijn laptop op een willekeurig kantoor zit. In alle gevallen staat de RGB-verlichting aan - gewoon doen!

De configuratie aan aansluitingen valt wat tegen. Hier had minstens een USB 3.2 Gen 2×2-poort (20 Gbps) op mogen zitten, dan wel Thunderbolt 4/USB 4. De snelste USB-poorten betreffen USB 3.2 Gen 2 (10 Gbps). Het toetsenbord levert een fijne feedback, alsmede dat er een fijn touchpad op de laptop zit. Het beeldscherm is prima in balans met de hardware configuratie.

Batterij

De ROG Strix Scar 17 is uitgerust met een 90Wh-batterij. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik vier uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 1 á 1,5 uur, al ben ik altijd voorstander van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen. Simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.

De ROG Strix Scar 17 G733PZ-LL026W, ofwel de Scar 17 2023 laat beefy prestaties zien. Iets om deze ROG Strix Scar 17 zondermeer een high-end gaming laptop te noemen die anno 2023 helemaal bij zijn tijd is.

De samenstelling van een AMD Ryzen 9-7945HX en de Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU doet het goed. De zestien volwaardige Zen 4-cores willen gewoon werken. Multithreaded workloads spatten werkelijk van het scherm af; het gaat gewoon bloedje snel. Singlethreaded is AMD ook op niveau met Intels zijn competitie. Waar de AMD-processor vrijwel in alle gevallen mutlithreaded beter uit de bus komt.

De Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU beoogt prima in balans te zijn met de AMD Ryzen 9-7945HX. Daar waar we zien dat de ROG Strix Scar 17 competitief is aan gaming laptops met een RTX 4090 Laptop GPU. Hier zou dan ook zeker mijn overweging en advies zijn: bespaar wat geld en kies gewoon voor een RTX 4080 Laptop GPU.

Opvallend is dat de ROG Strix Scar 17 een semi-gaminguiterlijk heeft dat zich ook prima verleent voor een zakelijke omgeving. Je kan de RGB-verlichting naar wens uitschakelen middels de ROG Armoury Crate-software, dan springt het er wat minder uit. Ikzelf zou gewoon kiezen voor de volledige glorie, ook op kantoor. Die kekke kleurtjes mogen immers gezien worden. Verder is de aanvulling van een 720p-webcam een prima toevoeging, vooral voor online video meetings. De videokwaliteit van deze webcam is acceptabel, echter niet uitmuntend te noemen.

Verder levert ASUS de ROG Strix Scar 17 met een degelijk 17,3″ IPS-beeldscherm van 2560×1440 met een verversingssnelheid van 240 Hz. QQHD is in dit geval een prima keuze; vooral de configuratie aan hardware zoekt hier wederom een mooie balans. Moderne gametitels kan je spelen op maximale instellingen.

De aansluiting op de ROG Strix Scar 17 hadden wat rijkelijker uitgerust mogen zijn. Vooral kijkende naar factoren zoals Thunderbolt 4/USB 4. Ook een SD-kaartlezer had in het straatje van gaming doch zakelijk een mooie aanvulling geweest. Voor het geld krijg je een zeer potente gaming laptop die prima inzetbaar is voor een breed scala aan activiteiten, waaronder gaming en productiviteit vooral de grootste speerpunten zijn.